O‘zbekiston, so‘fiylik, Zardusht va ipak diyori.
Deze bestemming aan de zijderoute schrijft al duizenden jaren geschiedenis. Vervallen boeddhistische stoepa’s en zoroastrische heiligdommen spreken over de oudheid, terwijl adembenemende overblijfselen van paleizen en moskeeën het gemakkelijk maken te geloven hoe deze middeleeuwse koninkrijken verhalen van fantasie en overlevering voortbrachten. Aromatische geuren die gecombineerd worden met het melodieuze geklets van een bloeiende bazaar, verwelkomen je in een land dat zowel exotisch als uitnodigend is, avontuurlijk en toch comfortabel.
Van meet af aan werd de zijderoute weergegeven als een betrekkelijk rechttoe, rechtaan verbinding die intensief werd bereisd, maar dat is ze nooit geweest. Het was een wirwar van steeds veranderende, ongemarkeerde wegen en voetpaden. Deze kronkelpaden kwamen samen bij oase stadjes, waarvan we er enkelen gaan verkennen.
Natuurlijk gaan we Samarkand bezoeken, een van de oudste steden van Centraal-Azië, bekend als Maracanda in de 4e eeuw v.Chr., hoofdstad van Sogdiana en in 329 v.Chr. veroverd door Alexander de Grote ……, maar ook Buchara ( wat een mooie en aangename stad), de mooie geconserveerde stad Xiva…. We gaan naar de woestijnstad Nukus in de autonome republiek Karakalpakstan en naar Kokand en Margilan in de Fergana vallei.
Hieronder zie je de schematische voorstelling van de reisroute.
Woensdag 14 mei: 11:35 Vlucht Brussel – Istanboel – Tasjkent
Donderdag 15 mei: Aankomst om 00:55, transfer naar het hotel. Tasjkent is met iets meer dan twee miljoen inwoners de grootste stad in Centraal-Azië. Na de aardbeving in 1966 is Tasjkent volgens typische Sovjet planologie herbouwd en ingericht: brede lanen, grote imposante gebouwen, groene parken en immense pleinen. Het voormalige rode plein van Tasjkent staat nu bekend als het Onafhankelijkheidsplein, gesierd is met een reusachtig standbeeld van Timoer Leng (Timur Lenk), na het uiteenvallen van de Sovjet Unie de nieuwe ‘Vader des Vaderlands’.
We gebruiken deze voormiddag op wat cash geld op te halen en een eventuele simkaart te kopen. Daarna gaan we met de metro naar de Chorsu bazaar waar we letterlijk de geuren van Centraal-Azië opsnuiven. Na een lunch in de buurt van de bazaar maken we een wandeling door wat er nog rest van het oude Tasjkent.
Rond 17:20 zouden we aan het station moeten zijn. Vertrek 18:00, aankomst om 22:47 in Kokand.
Vrijdag 16 mei: De stad Kokand is een van de oudste steden in Oezbekistan en ligt in het westelijke deel van de Fergana-vallei. De Han-dynastie van China veroverde de stad in de 1e eeuw v.Chr. Later veroverden de Arabieren de regio vanuit het Tang-rijk. Kokand bestaat in ieder geval sinds de 10e eeuw onder de naam Khavakand, en werd vaak genoemd in reisverslagen over de karavaanroute tussen Zuid-Azië en Oost-Azië. In de 13e eeuw verwoestten de Mongolen, zoals de meeste Centraal-Aziatische steden, de stad. De stad is een belangrijk knooppunt voor handel op de Zijderoute. De huidige stad Kokand begon als een fort in 1732 op de plaats van een ander ouder fort genaamd Eski-Kurgan. In 1740 werd het de hoofdstad van een Oezbeeks koninkrijk, het kanaat van Kokand, dat reikte tot aan Kyzylorda in het westen en Bishkek in het noordoosten. Kokand was ook het belangrijkste religieuze centrum van de Fergana-vallei, met meer dan 300 moskeeën.
We hebben de volledige dag om Kokand te exploreren, met o.a. het Khudayar Khan paleis. Dit was het paleis van de laatste heerser van het Kokand Khanate, Khudayar Khan.
Om 19:00 komt een busje ons ophalen voor een rit van 90 km naar Margilan/Fergana.
Zaterdag 17 mei: Margilan is het centrum van de Oezbeekse zijde industrie en al de zijde die je vindt in Samarkand of Buchara wordt hier gemaakt. Volgens de Europese legende werd Margilan gesticht door Alexander de Grote. Tijdens een lunchstop kreeg hij kip (murgh; in het Perzisch: مرغ) en brood (nan; in het Perzisch: نان), waaraan de stad zijn naam ontleende. Meer betrouwbare gegevens geven aan dat Margilan in de 9e eeuw na Christus een belangrijke halte op de zijderoute was, langs de route die door het Alay-gebergte naar Kashgar ging.
We gaan hier een zijdefabriek bezoeken. In de namiddag (16:41) nemen we terug de trein naar Tasjkent. Aankomst om 21:48.
Zondag 18 mei: We beginnen vandaag met een bezoek aan het Timoer plein, een museum en een wandeling in Tashkent. Om 17:30 moeten we terug in het hotel zijn om onze bagage op te halen en vertrekken we naar de luchthaven. Vlucht met HY17 van 20:00 naar Nukus, hoofdstad van de autonome republiek Karakalpakstan. Aankomst om 21:40. Transfer naar het hotel.
Maandag 19 mei: In de voormiddag gaan we met taxi/busje en gids naar de oude stad Mizdarkhan, op 22 km van Nukus. Mizdarkhan, gesticht in de 4e eeuw voor Christus, was ooit de op een na grootste stad in Khorezm en werd gebouwd in de buurt van een oudere stad van vuuraanbidders. In de middeleeuwen verstrengelden zoroastrische en islamitische tradities zich, zoals blijkt uit opgegraven begraafplaatsen.
Mizdarkhan bloeide tot de 14e eeuw toen Timur drie campagnes tegen Khorezm leidde. Hij viel Mizdarkhan aan en reduceerde het tot puin, waarna de stad werd ontvolkt en uitsluitend als begraafplaats werd gebruikt.
Na de middag bezoeken we het Igor Savitsky Museum met een gids. In 1932 werd onder leiding van Stalin besloten dat kunst moest voldoen aan Sociaal Realisme. Deed dat het niet, dan moest het worden vernietigd. Igor Savitsky groeide op in Kiev en Moskou en werkte vanaf 1950 aan archeologische opgravingen in Karakalpakstan. Het lukte hem om duizenden verboden avant-garde schilderijen te verkrijgen en veilig te stellen in Nukus. In het Igor Savitsky Museum vind je naast belangrijke schilderijen ook archeologische vondsten. Vrij bezoek tot 18:00 uur.
Dinsdag 20 mei: Rond 09:30 uur komt een gids ons met een busje ophalen, en vertrekken we naar Khiva. (260 km) Onderweg bezoeken we Toprak kala en Ayaz kala, twee van de Khorezm forten, daterend uit de 4e eeuw V Chr tot de 7 e eeuw n. Chr. Lunch onderweg, in de buurt van het Akchakol meer. Aankomst in Xiva in de namiddag.
Xiva wordt beschouwd als de parel van Oezbekistan. Ooit kwamen hier de karavanen van de Grote Zijderoute langs. Xiva was de hoofdstad van het gelijknamige Kanaat. Eenmaal in Xiva bevindt u zich in een middeleeuwse stad, waar de moderniteit alleen nog zichtbaar is door elektrische draden. Geplaveide straten, klei moskeeën, uitgebreide patronen en majestueuze vestingsmuren maken Xiva imponerend.
Woensdag 21 mei: Xiva is een stad met circa 50.000 etnisch homogene Oezbeken. De stad ligt als oasestad in de Karakum-woestijn, niet ver van de rivier Amu Darja.
Het ommuurde, historische centrum van Xiva, Itsjan Kala, werd in 1990 door UNESCO als eerste locatie in Oezbekistan (destijds nog onderdeel van de USSR) tot werelderfgoed verklaard. Bezoek van 6 uur aan Xiva met gids.
Donderdag 22 mei: ’s Morgens om 11:10 nemen we de trein van Xiva naar Buchara. We moeten in het station ten laatste om 10:30 zijn. Aankomst in Buchara om 18:14 uur. Transfer naar het hotel, wandeling en diner in de stad.
Buchara zou in de 13e eeuw v.C. gesticht zijn, tijdens het bewind van Siyavushids, 980 jaar voor Alexander de Grote. De naam Buchara is afkomstig van het woord “vihara” wat in het Sanskriet “klooster” betekent en werd genoemd in het Heilige boek van het Zoroastrisme, de Avesta. In het middeleeuwse moslim-Oosten werd Buchara een bolwerk van het geloof en was in de 10e eeuw een wetenschappelijk en cultureel centrum, de thuisbasis van beroemde dichters als Rudaki en Dakiki, en Avicenna, de grote wetenschapper en arts.
Vrijdag 23 mei: Rond 09:00 uur komt de gids ons ophalen om ons een volledige dag te gidsen door de stad. Buchara is een grote stad van ongeveer 280000 inwoners voor het merendeel etnische Oezbeken en Tadzjieken. De geschiedenis van Buchara gaat millennia terug. Gelegen aan de zijderoute, is de stad lange tijd een centrum van handel, wetenschap, cultuur en religie geweest. Tijdens de gouden eeuw van de Samaniden werd Buchara een belangrijk intellectueel centrum van de islamitische wereld, en stond het bekend om zijn talrijke bibliotheken. Het historische centrum van Buchara, met talrijke moskeeën en madrassa’s, staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Zaterdag 24 mei: Vandaag doen we een paar uitstappen, o.a. naar Kasri Arifon (Bahoutdin Complex). Shaykh Baha-ud-Din of Bohoutdin was de stichter van de Naqshbandi-orde en werd beschouwd als de spirituele beschermheilige van de gouverneurs van Buchara; hij stierf in 1389. Dat is de reden waarom zijn necropolis, die vervolgens bij zijn graf werd opgericht, voor veel moslims een heilige soefi is. Verder nog het Sitorai-Mokhi-Khosa palace. Voor de verplaatsing gebruiken we een busje of taxi)
Vrije namiddag in de aangename stad Buchara.
Zondag 25 mei: Om even te bekomen van al de cultuur en religie gaan we met een busje naar de Nuratau bergen. Na het vertrek uit Buchara stoppen we nog even bij Sitorai-Mokhi-Khosa palace, Vabkent, Gijduvan en een fotoshoot bij de Rabat Malik karavanserai. Daarna trekken we de bergen in naar een authentiek Oezbeekse dorpje, Sentyab, waar we verblijven in een guesthouse. (305 km)
Maandag 26 mei: In de voormiddag zal een wandeling georganiseerd worden. In de namiddag vertrekken we naar Samarkand. (212 km) Samarkand werd in de 14e eeuw v. Chr. in de vruchtbare aarde van Serafšān als oase-stad gestichten is van dezelfde leeftijd als de stad Nabylon of Rome. Het is een van de steden op de zijderoute tussen het Middek-OOsten en China, en dankt daar grotendeels zijn welvaart aan. Ze is getuige geweest van de veroveringen van Alexander de Grote, de Arabieren, van Genghis-Khan en ten slotte die van Amir Timoer (Timoer Lenk). De cultuur van Samarkand werd vermengd met de Iraanse, Indiase, Mongoolse en een beetje met westerse en oosterse culturen. Het is de op een na grootste stad van Oezbekistan.
Dinsdag 27 mei: In Samarkand bevinden zich verscheidene parels uit de Islamitische architectuur. De stad werd door UNESCO tot werelderfgoed verklaard. Deze parels gaan we ontdekken met een gids. Anders dan in Buchara en Xiva liggen de verschillende madrassa, mausoleums en moskeeën verspreid over de stad met meer dan vijfhonderd duizend inwoners.
Woensdag 28 mei: Bezoek aan Sjahrisabz. Sjahrisabz, of het oude Nautaca, is een van de oudste steden van Centraal-Azië. Het werd meer dan 2.700 jaar geleden gesticht en maakte deel uit van het Achaemenidische rijk of Perzië van de 6e tot de 4e eeuw voor Christus. Alexander de Grote’s generaal Ptolemaeus veroverde de satraap (Perzisch stadhouder) van Bactrië en pretendent van de Perzische troon, Bessus, in Nautaca en maakte zo een einde aan het eens zo grote Achaemenidische rijk. Alexander de Grote koos ervoor om er zijn winters door te brengen en ontmoette er zijn vrouw Roxanna in 328-327 voor Christus.
Timoer Lenk, de 14e-eeuwse heerser en veroveraar, is hier geboren. Hij bouwde er zijn paleis (Ak-serai) en zijn graftombe. Timoer is echter niet begraven in Sjahrisabz, maar in de Gur-e Emir in Samarkand. De historische binnenstad is UNESCO-werelderfgoed.
Donderdag 29 mei: In de voormiddag gaan we het museum van Afrasiab bezoeken, waar de Afrasiab-fresco’s zijn tentoongesteld.
Afrasiab is het oudste deel en de ruïne van de oude en middeleeuwse stad Samarkand. Het lag om defensieve redenen op hoge grond, ten zuiden van een riviervallei en ten noorden van een groot vruchtbaar gebied dat nu een deel is van de stad. Afrasiab was bewoond vanaf c. 500 voor Christus tot 1220 na Christus voor de Mongoolse invasie in de 13e eeuw. Tegenwoordig is het een heuvelachtige grasveld in de buurt van de Bibi Khanaum-moskee. Opgravingen hebben de nu beroemde fresco’s blootgelegd, die we zien in het museum gelegen naast de archeologische vindplaats.
Om 16:59 nemen we de Afrosiyob HST (Spaanse constructeur Talgo) in Samarkand naar Tasjkent. Aankomst rond 19:27.
Vrijdag 30 mei: 09:30 vlucht Tasjkent – Istanboel – Brussel. Aankomst in Brussel om 17:55.